Meerjarenplan en budgetten 2026-2031

Samen inzetten op verbinding, toekomstgericht en sociaal ondersteund

Op de gemeenteraad van 15 december 2025 werd de meerjarenplanning voor 2026-2031 goedgekeurd. Dit bevat een aantal belangrijke dossiers die hun stempel zullen drukken op het beleid dat de volgende jaren in Balen gevoerd zal worden. De meerderheidspartijen cd&v en  Vooruit hebben zich daarbij gebaseerd op hun eigen beleidsverklaring, aangevuld met allerlei gegevens uit o.a. maatschappelijke tendensen en cijfers over onze gemeente, maar ook input van organisaties en de burger.

Hoe komt een meerjarenplan tot stand?

In het meerjarenplan formuleert het gemeentebestuur wat ze wil bereiken en welke middelen en budgetten ze daaraan wil en kan spenderen. Het moet zich daarvoor baseren op heel wat informatie en cijfers over onze gemeente. Ze moet ook rekening houden met evoluties en tendensen (bv. vergrijzing, armoede, mobiliteit,...). Maar er moet natuurlijk ook gekeken worden wat de vermoedelijke inkomsten en uitgaven gaan zijn, zodat ze een zicht krijgen op wat mogelijk is en wat niet. Daarnaast is het belangrijk om te weten wat de burger verwacht,
wat hij/zij goed vindt en wat beter kan. Hiervoor organiseerde het lokaal bestuur begin dit jaar vijf rondetafelgesprekken op verschillende locaties verspreid over onze gemeente tijdens ‘Balen Babbelt’. Burgers konden hun stem laten horen en aangeven wat ze goed vonden, waar ze fier op waren en wat nog beter kan. De gemeente kreeg bovendien ook van heel wat organisaties en adviesraden een memorandum met verwachtingen naar bepaalde thema’s en doelgroepen.
Al deze informatie werd meegenomen en naast de eigen beleidsverklaring van de meerderheidspartijen cd&v en Vooruit gelegd om uiteindelijk te komen tot een meerjarenplan voor 2026-2031. Daarbij moesten uiteraard keuzes gemaakt worden, omdat ook het financiële plaatje moet passen. Jaarlijks zijn daar actieplannen aan gekoppeld en de financiële middelen die daarvoor kunnen worden vrijgemaakt. Dit meerjarenplan wordt elk jaar geëvalueerd en bijgestuurd, zodat het altijd actueel is en zich aanpast aan de veranderingen in de maatschappij.

Keuzes maken met beperkt budget

Uiteraard moest daarbij rekening gehouden worden met de beschikbare budgetten. De financiële uitdagingen waar alle gemeentes (en dus ook de onze) voor staan, zijn niet bepaald rooskleurig te noemen. De hogere overheden schuiven bovendien heel wat taken door naar de lokale besturen (o.a. de beperking van de werkloosheid in de tijd). Er worden ons ook bovenlokaal heel wat verplichtingen opgelegd (o.a. investeringen in duurzaamheid van onze gebouwen, het optrekken van de rioleringsgraad, hogere beveiliging van informatie en computernetwerken). Bovendien zien we dat de financiële middelen voor deze en andere uitdagingen die op ons afkomen, vaak niet volgen of dat subsidies verminderen of wegvallen. Recent zijn daar nog besparingen van de federale en Vlaamse overheid bijgekomen die ook een impact hebben op het lokale niveau. In totaal gaat dit toch wel over enkele miljoenen euro’s voor de volgende jaren. Daarbij drongen zich natuurlijk bijsturingen op. Hierbij werd snel duidelijk dat we helaas niet alle intenties, dromen en ideeën kunnen realiseren, maar dat er keuzes moesten worden gemaakt. Sommige zaken zullen we jammer genoeg wat op de langere baan moeten schuiven (o.a. tweede fase van verbouwing De Kruierie, verdere uitbouw van de jeugdlokalen in de gehuchten, verdere uitrol van groene marktpleinen in de gehuchten en het Centrum). Maar ondanks de beperkte middelen is er toch getracht om een verbindend, sociaal en toekomstgericht beleid vorm te geven.

Financieel gezond met gerichte bijsturingen

We willen blijven investeren in onze gemeente, maar bewaken tegelijk een gezonde financiële balans. Een verhoging van de personenbelasting of de belasting op de onroerende voorheffing, is daarbij niet aan de orde. Wat we wel willen doen, is op een weloverwogen manier gaan besparen op onze werking. We denken daarbij aan kritische afwegingen over vervanging van materiaal en personeelsleden, zonder dat de kerntaken van onze dienstverlening in het gedrang komen. Daarnaast willen we de kostendekkingsgraad van onze dienstverlening meer laten aansluiten bij de werkelijke kostprijs. De gestegen kosten voor de afvalverwerking gaan we gepaster doorrekenen. We stelden vast dat onze tarieven de laagste zijn binnen het hele werkingsgebied van IOK. Met een gemiddelde kostendekking van 55% zaten we ver onder het gemiddelde van het werkingsgebied dat de voorbije legislatuur op 80% lag. . Het resultaat is dat het vast recht voor de GFT- en restafvalcontainer opgetrokken wordt. Zo is de kostendekking meer te verantwoorden.

Tot slot zijn we genoodzaakt om verschillende retributies en belastingreglementen die al vele jaren niet meer waren aangepast, te indexeren, zodat ze ook meer overeenstemmen met de werkelijke kostprijs.

Zes speerpunten

Het meerjarenplan is opgebouwd rond zes speerpunten. Dit is verder uitgewerkt in actieplannen en financiële berekeningen. Hierna lichten we enkele belangrijke onderdelen van de zes speerpunten toe.

Speerpunt 1: We binden de strijd aan tegen eenzaamheid

want iedereen verdient verbinding en nabijheid

• Ontmoetingscentrum voor jongsenioren

We stellen vast dat jongsenioren (vanaf 55 jaar) vaak geconfronteerd worden met veranderingen in hun leefomgeving (werk, gezin, partner die wegvalt, netwerk dat kleiner wordt, nood aan mantelzorg,…). Als zij dan niet kunnen terugvallen op hun netwerk (familie, vrienden, vereniging), dan leidt dit soms tot eenzaamheid en isolement. Met de bouw van het ontmoetingscentrum ‘Den Troef’ in de Rozenstraat willen we tegemoet komen aan hun specifieke noden. Na een eerste geslaagde denksessie met deze doelgroep krijgt de invulling van dit vernieuwende initiatief stilaan vorm: de focus ligt duidelijk op ontmoeting, activiteiten, informatiedoorstroming en -uitwisseling voor jongsenioren.

• Gemeenschapscentrum aan pastorijsite in Olmen

We bouwen een gloednieuw gemeenschapscentrum aan de Olmense pastorijsite. Dit centrum zal jeugd- en cultuurverenigingen onder één dak brengen. Samen met de pastorij zal het het kloppende hart vormen van het gemeenschapsleven in onze deelgemeente.

• Verbouwing bibliotheek

Het oude schoolgebouw waar een groot deel van de bibliotheek in gevestigd was, is intussen helemaal gestript. Intussen is ook het dak vernieuwd en is er een extra verdieping bovenop de bestaande benedenverdieping geplaatst, zonder daarbij te raken aan het uitzicht van het oorspronkelijke schoolgebouw. We werken dit verder af (met de nodige aandacht voor duurzaamheid, isolatie en energie) zodat er meer ruimte komt voor de uitwerking van het nieuwe concept voor De Kruierie (‘een thuis weg van huis’), waar ruimte is voor ontmoeting en creativiteit, en waar verschillende functies door mekaar lopen.

• Aanpak van eenzaamheid bij jong en oud

Natuurlijk volstaat het niet om enkel in gebouwen te voorzien. Door de inzet van onder andere een deskundige seniorenwelzijn en deskundige jongerencultuur zetten we ook in op sociale cohesie en gemeenschapszin. Dit door het thema ‘eenzaamheid’ bespreekbaar te maken en samen met lokale partners acties op te zetten die gericht zijn op het versterken van sociale netwerken. We zetten in op het bereiken van ‘niet-verenigde’ inwoners en bekijken samen met hen hoe we eventuele hulpvragen kunnen beantwoorden.

Speerpunt 2: We bouwen mee aan een warme samenleving

waarin zorg, respect en solidariteit de norm zijn

• Ondersteunen van verenigingen en vrijwilligers

Verenigingen en vrijwilligers zorgen voor een warme gemeenschap en brengen leven in de brouwerij. We ondersteunen hen logistiek, communicatief en financieel, en beschouwen hen als volwaardige partners. Een nauwe samenwerking met onze adviesraden is daarbij essentieel.

• Verbindende initiatieven

Aanvullend op activiteiten van verenigingen en betrokken burgers organiseren we verbindende initiatieven. Na de vele warme en positieve reacties op ons eerste nieuwjaarsontbijt in 2025 zijn we ervan overtuigd dat we dit jaarlijks moeten herhalen. Ook onze themamarkten, muziekterrassen, evenementen in en rond De Kruierie,… blijven we organiseren. Jaarlijks voorzien we afwisselend Keiheuvel Wintert of een kerstmarkt op het marktplein.

• Actief dorpenbeleid

We voeren een actief dorpenbeleid, organiseren zelf én ondersteunen allerhande verbindende initiatieven. We willen samen bouwen aan warme buurten. In Balen willen we dat iedereen zich thuis voelt: dat buren elkaar kennen, elkaar vinden en zich verbonden voelen met hun buurt. Want een warme gemeenschap ontstaat niet vanzelf, die groeit uit kleine ontmoetingen en gesprekken. Dat doen we o.a. door het nieuwjaarsontbijt, de muziekterrassen, subsidies voor buurtfeesten, maar ook met het nieuwe project ‘Buurten in…’.

• Toegankelijkheid

We zetten in op toegankelijkheid - zowel van het openbaar domein als binnen hulpverlening en zorg - zodat iedereen volwaardig kan deelnemen aan het maatschappelijke leven. We stimuleren participatie van personen met een beperking, nieuwkomers en mensen in armoede.

• Strijden tegen (kans)armoede

We blijven, samen met een sterke sociale dienst, resoluut strijden tegen (kans)armoede. We blijven de REMI-tool gebruiken, een wetenschappelijk onderbouwd instrument waarmee we voor elk gezin nauwkeurig in kaart brengen of het inkomen voldoende is om menswaardig te leven. De tool vergelijkt de gezinsinkomsten met grensbedragen (‘referentiebudgetten’) die tonen welk minimuminkomen nodig is om volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Onze sociale dienst werkt ‘outreachend’ en zoekt (pro)actief contact met moeilijker bereikbare doelgroepen.

• Zorgaanbod op maat

We blijven voorzien in een zorgaanbod op maat van onze senioren en personen met een verhoogde zorgnood. We behouden hierbij aandacht voor de waaier van woon- en zorgvormen in eigen beheer of in samenwerking met partners.

• Actieplan voor ‘verslavingsbeleid’

Samen met (zorg)partners en politie werken we aan een actieplan ‘verslavingsbeleid’, met focus op preventie, vroegdetectie, hulpverlening en handhaving – voor personen met een verslaving én hun omgeving.

Speerpunt 3: We streven naar veiligheid in het verkeer, de woonomgeving en de publieke ruimte

zodat iedereen zich vrij en gerust kan bewegen

• Nieuw mobiliteitsplan

We zetten in op een vernieuwd mobiliteitsplan, in overleg met alle betrokken actoren. Hierbij streven we naar een maximaal draagvlak bij onze inwoners en leggen we de klemtoon op een grotere verkeersveiligheid voor de kwetsbare weggebruikers.

• Herinrichting kruispunt Westhoek

We gaan voor een herinrichting van de zone rond het kruispunt van de Westhoek, in samenwerking met het Vlaams Gewest.

• We voeren bij rioleringsprojecten tegelijk aanpassingen aan de weginfrastructuur door, met het oog op een hogere verkeersveiligheid.

• We laten onze stem horen bij verschillende instanties als het gaat over meer en beter openbaar vervoer.

• We blijven inzetten op duurzame mobiliteitsoplossingen, zoals auto- en fietsdelen.

•We blijven daarnaast ook investeren in veiligheid in de brede zin van het woord. Dit door een constructieve samenwerking met de politie- en hulpverleningszone. Zowel preventie als handhaving staan hierbij centraal. Het personeelsbestand van onze politiezone wordt doorheen de legislatuur uitgebreid. We zetten hiermee in op meer blauw op straat.

Speerpunt 4: We kiezen voor duurzaamheid, vergroening en het behoud van open ruimte

voor de huidige generatie en de generaties na ons

• Behoud van identiteit van plattelandsgemeente

Op het vlak van ruimtelijke ordening stellen we een kritisch afwegingskader voorop, waarbij kwaliteit, leefbaarheid, veiligheid en duurzaamheid samen moeten gaan. Zo waken we erover dat we de identiteit van onze mooie plattelandsgemeente behouden. Als we ons landelijk karakter en onze open ruimte willen behouden, dan zullen we o.a. compacter moeten bouwen. Zo hopen we te kunnen blijven inzetten op betaalbaar wonen.

• Heraanleg van Olmense Markt

We leggen de Olmense Markt opnieuw aan tot een groene, multifunctionele en eigentijdse ontmoetingsplaats. Aandacht voor vergroening gaat hier hand in hand met ruimte voor de evenementen die er vandaag doorgaan. In De Lei wordt, op een duurzame wijze, bijkomende parkeergelegenheid voorzien.

• Verdere inrichting omgeving Biesakker

We zetten ook in op een groene, multifunctionele en uitnodigende inrichting van het terrein achter jeugdcentrum Biesakker, waar ongedwongen ontmoeten en georganiseerde evenementen hand in hand gaan.

• Er is blijvend aandacht voor zwerfvuil en sluikstortopruiming.

• We voorzien en onderhouden groene buurtpleintjes om buurten samen te brengen een aantrekkelijk te maken.

• Volgende rioleringsprojecten staan de volgende jaren op stapel of zijn in voorbereiding:
- Savelberg, Driehuizen, Korte Heide en Ruiterweg
- Zinkstraat
- Kromstraat, Broekstraat en Stotert
- Boogstraat, Rozenstraat en Schutterstraat
- Oogstweg, Akkerstraat, Schansstraat, Boonsmolenstraat, Waterstraat en Holven
- Sint Jansstraat, Misseweg (deel), Pater Pauwelsstraat, Rothsveldweg, Het Roth, Bosbessenweg en Braambessenweg
- Gabriëlsdijk, Krouwel, Kleinbemden, Jozef Bergmansstraat en Wildenest
- Rosselaar, Plaseindeweg, Kaaplaststraat en Huisblokken
- Brigandstraat, Greefseheiweg, Paddekuil en Laakweg
- Schommelstraat, Grees, Schepershoekweg, Gooreersels, Karrestraat, Greesveld, Het Oude Blok, Venakkerweg en Duinstraat.
- Rusvenstraat
- Stotert, Heivoort, Heistraat, Gorishoeven, Ploegstraat, Hamsehoeven, Hamsestraat, Immertseweg, Heidehuizen, Grote Heideweg, Harkstraat, Schootstraat, Germeer, Heiloopstraat en Wijngaardberg
- Steegsebaan, Sinterveld, Achtersteeg, het Roth, Nieuwendijk, Pelterweg, Ongelberg en Heerbaan

• We blijven investeren in een duurzame toekomst door de afspraken uit het Burgemeestersconvenant en het Lokaal Energieen Klimaatpact (LEKP) na te streven.

Speerpunt 5: We blijven inzetten op sterk onderwijs en steun voor gezinnen

zodat elk kind alle kansen krijgt om te groeien, te leren en te bloeien

• Kwalitatief basisonderwijs

We voorzien kwalitatief basisonderwijs. Ook ten aanzien van andere onderwijsnetten nemen we onze verantwoordelijkheid op inzake flankerend onderwijs.

• We blijven huiswerkbegeleiding aanbieden om kinderen maximale kansen te geven.

• Als lokaal bestuur nemen we de regierol op in de organisatie van buitenschoolse opvang en activiteiten (BOA), en stemmen we deze – waar mogelijk – maximaal op elkaar af.

• Via het antennepunt Huis van het Kind voorzien we (toekomstige) ouders van informatie rond opvoeding, ontwikkeling, gezondheid,… Hiermee onderstrepen we het belang van de eerste
1.000 dagen van onze jongste inwoners.

• We blijven inzetten op activiteiten waarbij ouders en grootouders elkaar kunnen ontmoeten. Denk hierbij aan het Peuterspeelpunt voor kinderen van nul tot drie jaar, een jaarlijkse activiteit
voor pleegouders, thematische lezingen of workshops,…

Speerpunt 6: We zetten in op participatie en open communicatie

• Versterken van onze dienstverlening

Dienstverlening die dicht bij onze inwoners staat, is voor ons essentieel. Een kwalitatieve loketwerking is daarbij cruciaal. We willen deze blijven versterken. We bekijken waar we onze dienstverlening nog verder kunnen digitaliseren, maar blijven ook inzetten op fysieke loketten waar je terecht kan voor een persoonlijke dienstverlening.

• We ondersteunen inwoners op belangrijke sleutelmomenten in het leven (geboorte, huwelijk, overlijden) met zorg en duidelijkheid en vooral een persoonlijke aanpak. We geven de koppels die huwen de mogelijkheid om dit moment meer te personaliseren en bieden de mogelijk om ook in openlucht te huwen. We bekijken de mogelijkheden voor een natuurbegraafplaats.

• We bouwen aan een sterke en doordachte communicatieaanpak door onze boodschappen af te stemmen op de verschillende doelgroepen, gebruik te maken van een mix van gepaste kanalen en media, en de inzichten uit het communicatie-onderzoek te vertalen naar concrete acties. We moderniseren o.a. onze huisstijl, vernieuwen onze website en optimaliseren de software die momenteel gebruikt wordt binnen de afdeling Vrije tijd.

• We hebben in de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het beleid aandacht voor participatie van de burgers en organiseren op regelmatige basis kleine en grotere inspraakmomenten om in dialoog te gaan met de burger.

• We rollen een dorpenbeleid uit waarbij we actief aan de slag gaan met onze deeldorpen om verbinding en samenhorigheid te versterken. We verkiezen hierbij kwaliteit en diepgang boven kwantiteit en richten ons de komende zes jaar op drie buurten namelijk Schoor/Schoorheide, Hulsen en Stotert.

Het volledige meerjarenplan (met updates), de ruime doelstellingsnota met de vele actiepunten vind je hieronder bij downloads.

Samen zorgen voor een sociale verbinding

Met dit meerjarenplan willen we aan de slag gaan met de zaken die ons zijn aangereikt door o.a. de inspraakmomenten tijdens Balen Babbelt, de memoranda van verschillende organisaties, de omgevingsanalyse,… Uiteraard is er nog zoveel meer dan de hiervoor aangehaalde zaken. Vaak zijn dat onzichtbare dingen die ook hun steentje bijdragen om dit alles te bereiken. We willen samen constructief bouwen aan een gemeente die samenhangt en mekaar ondersteunt. We hopen op uw medewerking en positieve inzet. Want een gemeenschap bouwen we samen, met z’n allen.